Dankzij twee meesterminiatuurbouwers
Op donderdag 8 september voltrok burgemeester van Gemeente Sluis Marga Vermue de officiële opening van het diorama van Sluis. Deze driedemensionale kijkkast laat waarheidsgetrouw een stukje van het oude Sluis uit de periode 1920-1930 zien en is gratis te bewonderen in de ontvangstruimte van het Belfort.
Ze hebben er drie jaar hun ziel en zaligheid in gelegd: modelbouwers Jan van Mourik en Lex Hoogesteger hebben tot in het piepkleinste detail de haven en de kaai met het douanekantoor, de tram, het station, een restaurant en café op schaal nagebootst. Al wonen ze dan in Bergen op Zoom, vooral Lex voelt zich dankzij zijn echtgenote Lilian met Zeeuws-Vlaanderen verbonden. „Ik ben in Retranchement geboren en heb in Sluis mijn kinderjaren doorgebracht. De band met Sluis heb ik altijd blijven houden”, legt Lilian uit. „We kennen hier ontzettend veel mensen. Mijn man is helemaal gek van Zeeuws-Vlaanderen. Hij is eerst verliefd op mij geworden en toen op Zeeuws-Vlaanderen”, lacht ze.
En zo kwam het diorama tot stand
Waren het voorheen fantasieprojecten, het diorama van Sluis geeft het stukje haven en kade van Sluis exact weer zoals het in die tijd was. Om dat te weten is heel wat nazoekwerk verricht. Grote bron van informatie vormde vriend van Lex en Lilian en afgevaardigde PR Sluis promotie Ceriel Maenhout, verzamelaar van oude ansichtkaarten en boeken. In het boek ‘Sluis, zo was het…’ merkte hij een afbeelding van het oude douanekantoor op, het enige gebouw uit die tijd dat nog steeds bestaat. Hij vroeg zijn vriend Lex of hij dit op schaal na kon bouwen. „Lex zei ‘dat wil ik wel proberen’. Hij praatte er met zijn vriend Jan over. En van het een kwam het ander”, vertelt Lilian, echtgenote van Lex. „Ze vonden het zo leuk, ze zijn zich er steeds meer in gaan verdiepen.” Het boek bleek een compleet beeld te geven van het oude Sluis. „We hebben ook nog wel enkele fotokaarten gebruikt, maar dit was het kookboek”, aldus Ceriel.
Om het stukje Sluis aan de haven goed weer te geven moesten Jan en Lex zelf alles bouwen. Dat was toch heel wat anders dan de kant-en-klaarhuisjes van de modelbouwbeurs. „Alles is handgemaakt, van restanten, karton en geplastificeerde dunne plaat”, aldus Lex. Lilian noemt wat voorbeelden van de creativiteit van de heren. „Dit was niet te koop. Die bieten op die kar bijvoorbeeld. Lex heeft hiervoor een hele middag met een pincet de witte bolletjes uit vogelvoer op een krant gehaald.” Ze laat trots een map zien waarin het hele bouwverloop is bijgehouden. „Dit is het werkboek”, verklaart ze. „Die tram hier bijvoorbeeld, dat waren allemaal stukjes. Die zijn allemaal genummerd. Moet je helemaal in elkaar zetten.” De uren die eraan zijn gewerkt zijn niet bijgehouden. „Ze kwamen op woensdagmiddag bij elkaar, en namen dan werk mee naar huis. Hij was er vaak mee bezig.”
Wat je noemt een meesterwerk
In het diorama staat de muziekkapel van Sluis, Apollo, samen met de burgemeester en toeschouwers klaar om Sinterklaas op de boot te verwelkomen. „Je moet eens naar dat vaandel kijken”, zegt Lex trots. „Het vaandel hebben we van internet gehaald, verkleind, verkleind en verkleind, totdat we precies het juiste formaat hadden. Leg je het nu onder een loep, dan zie je het echte vaandel. Zo ook dit schilderij van de kunstschilder die hier zit. Ook dat hebben we van internet gehaald en helemaal verkleind.” Alle taferelen in het diorama hebben hun eigen verhaal. Lex vertelt in geuren en kleuren over wie er aan de drie bureaus zaten in het douanekantoor, de stoomtram van Breskens naar Maldegem en hoe de boot Johanna Jacoba uit Sluis geladen werd met graan. In de geschiedenisles van kinderen op de basisschool zou het diorama mooi gebruikt kunnen worden om ze van alles te vertellen over die tijd, vindt Lex. Hij hoopt dan ook dat schoolkinderen het diorama komen bezoeken. Tenslotte is het goed te weten waar we vandaan komen en waarom we zijn geworden wie we zijn. „Ik zou zeggen, vertel het door”, zegt hij enthousiast. „Dit moeten ze gezien hebben”. En daar bedoelt hij vast niet alleen de kinderen mee.
Het diorama van Sluis is tot en met 1 november gratis te bezichtigen in de ontvangstruimte van het museum van het Belfort in Sluis. Verbaas je over de minieme details en waan je je honderd jaar terug in de tijd. De trein rijdt, en ook de straatlantaarns, waar 2 jaar naar is gezocht, doen het, net als de binnenverlichting in de gebouwen. Hoe langer je kijkt, hoe meer je ziet. Heb jij het waterende mannetje al gespot? En de schilderijtjes in het douanehuis?
De verkorte versie van dit artikel is gepubliceerd in het Zeeuwsch Vlaams Advertentieblad van 14 september 2022.